Waarom Feyenoord O21 wéér niet gaat promoveren naar de Tweede Divisie
Na de 0-3 nederlaag van Feyenoord Onder 21 (O21) tegen Jong Sparta in de promotieplay-offs afgelopen dinsdag, regende het op sociale media verwijten aan de club en de spelers. Veel Feyenoorders op sociale media wezen direct naar de opleiding: het niveau van de spelers zou onvoldoende zijn, de opleiding zou falen. Als iemand die de jacht op promotie al jarenlang volgt, voel ik de behoefte om dat beeld te nuanceren. Deze nederlaag zegt veel, maar niet wat velen denken. De realiteit is complexer dan simpelweg wijzen naar een 'slecht basisniveau'.
Te veel risico zonder de juiste middelen
Feyenoord O21 hanteerde een risicovolle speelstijl met hoge pressie en opbouw van achteruit. Dit is, zoals afgesproken, in lijn met hoe er in Feyenoord 1 gespeeld wordt en opleidingstechnisch gezien een verstandige keuze om het gat tussen O21 en 1 zo klein mogelijk te maken. Normaal gesproken vraagt zo'n spelconcept om ervaren spelers met rust aan de bal en fysieke weerbaarheid. Die had Feyenoord echter te weinig tot zijn beschikking. De beste spelers van deze O21-lichting, waaronder Antoni Milambo, Leo Sauer, Slory en Zechiël, zijn het hele seizoen al uitgeleend of doorgeschoven naar Feyenoord 1. Milan Hokke, Antev Tsoungui, Neraysho Kasanwirjo, Devin Haen,Mikki van Sas en Garbiele Parlanti hadden theoretisch gezien ook nog voor O21 kunnen spelen. De ploeg moet het ieder jaar simpelweg doen met een kwalitatief sterk afgeroomd team met spelers die meestal nog enkele zwakke punten moeten zien te ontwikkelen. En zwakke punten worden in deze speelwijze genadeloos hard afgestraft door een goed voetballende Tweede Divisionist die afgelopen seizoen 75 doelpunten maakte.
Sparta sterker en vol jeugdinternationals
Hoe kan het nou dat Sparta zoveel beter voetbalde dan Feyenoord? Afgelopen dinsdag stond een Jong Sparta dat goed was voorbereid en meerdere spelers opstelde met ervaring in de Eredivisie of op (jeugd)interlandniveau tegenover Feyenoord. Een kleine factor die meespeelt: de selectie van Sparta was als O23 ietsje ouder. Een grote factor: de ervaring van het spelen in de Tweede Divisie. Sparta O23 is verder en stabieler dan Feyenoord, dat ook nog eens Jeyland Mitchell, Amir Rais, Shiloh’t Zand miste.
Toen eenmaal duidelijk was dat de qua leeftijd beschikbare Feyenoord 1-spelers Anis Hadj-Moussa, Oussama Targhalline, Antoni Milambo, Aymen Sliti en Givairo Read ook nog eens ontbraken was het voor mij dan ook geen verrassing dat de bezoekers vanaf de eerste minuut de controle over de wedstrijd hadden. Sparta maakte optimaal gebruik van de kwetsbaarheden in de opbouw van Feyenoord, zette vroeg druk, en strafte fouten genadeloos af. Zoals diverse O21-tegenstanders in de afgelopen maanden ook al eens deden.
Eerste 0-3 na tien minuten: mentaal knock-out
De 0-3 achterstand al na dertig minuten tekende het beeld van de wedstrijd. Feyenoord trok aanvallend ten strijde maar was vanaf het begin kansloos. Zonder leidersfiguren op het veld en met een tactisch plan dat niet afgestemd was op het beschikbare materiaal, ontbrak het aan weerbaarheid. Jongens die al hun handen vol hebben aan doorsnee O21-tegenstand kunnen niet op tegen de intensiteit van Sparta. Ik schat dan ook in dat een resultaat voor Feyenoord realistischer was geweest met een defensieve en behouden speelwijze, maar ik begrijp ook waarom Bosschaart en Feyenoord Academy die keuze niet maakte. Het is lange termijn beleid.
Het doel van een O21-team
Het is belangrijk te onderstrepen waar een O21-team eigenlijk voor dient. Niet elke speler bereikt het eerste elftal of de top. Sommige spelers zullen nooit verder komen dan de Keuken Kampioen Divisie of amateurs. Maar met enkele kleine verbeteringen in mentaliteit, lengte of fysieke kracht, kunnen ze toch een volwaardige profcarrière opbouwen en soms zelfs de top halen. Daarvoor bestaat een O21-team: om die groeipotentie niet direct af te schrijven en om het gat naar Feyenoord 1 te verkleinen voor spelers die uit O19 stromen. Ik vind het kortzichtig om de nederlaag tegen Sparta af te doen als een bewijs van een ‘slecht basisniveau’ binnen Feyenoord O21, zoals sommige critici doen. Zoals eerder geschetst, de spelers die een hoger niveau aankunnen spelen namelijk bewust niet meer voor dit elftal.
Ongelijke aantrekkingskracht tussen Tweede Divisie en O21-competitie
Een ander belangrijke factor voor de makkelijke winst van Sparta is het verschil in aantrekkingskracht tussen clubs in de Tweede Divisie en teams in de O21-competitie. Een club als Sparta kan beloftevolle spelers makkelijker binnenhalen, juist omdat ze kunnen spelen op een hoger seniorenniveau. Dit leidt tot een verdere kwalitieve nivellering tussen de reserves van Sparta en Feyenoord. De overstap van Mike Kleijn, die voor O21 van grote waarde had kunnen zijn dit seizoen, kan gezien worden als een goed voorbeeld daarvan.
Geen enkel O21-team ooit gepromoveerd via play-offs
Het is ook van belang dit resultaat in historisch perspectief te plaatsen. Nog nooit is een O21-ploeg via de play-offs gepromoveerd naar de Tweede Divisie. Geen toeval. De tegenstanders in deze nacompetitie zijn vaak oudere, fysiek sterkere ploegen met meer wedstrijdhardheid en ervaring. Jonge talenten, hoe technisch begaafd ook, komen daarin structureel tekort. Feyenoord is dus geen uitzondering, en in mijn ogen slachtoffer van een systeem dat promotie voor O21-ploegen bijzonder lastig maakt.
Timing en opzet play-offs discutabel
Naast dat O21, dat nu tweede keer op rij de dubbel won, voor het mogen spelen van Play Offs afhankelijk is van wat er in de grauwe middenmoot van de Tweede Divisie gebeurt, blijkt nu ook het moment waarop de play-offs gespeeld worden in het nadeel van O21-ploegen te werken. Begin juni zijn alle spelers die de ploeg kwalitatief verbeteren opgeroepen voor interlands. Het roept de vraag op waarom de KNVB deze cruciale wedstrijden zo laat in het seizoen plant, wanneer selecties niet meer compleet zijn.
En daar is Martin weer...
Toch gloort er hoop aan de horizon, al komt die ironisch genoeg uit een bekende hoek. In januari werd duidelijk dat Martin van Geel aan een plan werkt om de instroom van Jong Feyenoord in de voetbalpiramide structureel te vergemakkelijken. inderdaad, dezelfde Martin van Geel die met zijn eerdere beleid mede verantwoordelijk is geweest voor de situatie waarin Feyenoord O21 zich nu bevindt. Nu hij werkt aan een oplossing voor het probleem dat deels zijn oorsprong vindt in keuzes uit zijn eigen verleden, zou je bijna zeggen: beter laat dan nooit.
Als dit plan daadwerkelijk leidt tot een eerlijker systeem, waarbij Feyenoord O21 op structurele basis kan instromen in de Tweede of Derde Divisie, zou dat een broodnodige stap vooruit zijn waar het hele Nederlandse voetbal bij gebaat is. Feyenoord geldt nog altijd als één van de topopleidingen in Nederland.
Niet falen, maar systeemfout
De 0-3 nederlaag tegen Jong Sparta is enorm pijnlijk, en hoewel er technisch gezien nog een return volgt, lijkt het lot al bezegeld. Wat we zagen in die eerste dertig minuten was geen incident, maar het resultaat van structurele ongelijkheid. Het is in mijn ogen kort door de bocht om te stellen dat dit verlies komt omdat Feyenoord niet goed opleidt of niet doorselecteert. De realiteit is complexer. Feyenoord moet volgend jaar voor de derde keer op rij kampioen worden en dan maar hopen dat er opnieuw een Jong-ploeg laag genoeg eindigt om Play Offs te spelen of te degraderen.
De O21-ploeg kwalitatief nog verder versterken om het kansrijker te maken in Play Offs is het laatste wat Feyenoord zelf nog kan doen. Dit kan door de lichtingen onder de O21 breder en kwalitatief sterker te maken, zoals de laatste seizoenen al behoorlijk gebeurt. Ook kan er internationaal nog meer en beter gescout worden voor dit elftal. Tot slot moeten we met z‘n allen hopen dat structurele hervormingen er komen en dat ze daadwerkelijk de deur naar promotie zullen openen.